Een belangrijk onderdeel van homesteading: de moestuin. Daar kun je dan je eigen groenten en fruit oogsten. Een moestuin kan je op verschillende manieren beginnen, groot en klein. Maar met moestuinbakken en een overzichtelijke zaaikalender begin je het makkelijkst aan jouw zelfvoorzienende levensstijl.
Lees alles over de moestuin op een homestead in Nederland.
Moestuin
Beginnen met de moestuin
Plannen maken
Kies allereerst de juiste locatie voor je moestuin. Let hierbij op het aantal zonuren die de plek krijgt: de meeste planten hebben minimaal 6 uur zonlicht per dag nodig. Kies daarom de meest zonnige plek in je tuin uit. Let ook op de afwatering. Als het water niet goed weg kan lopen, en de grond daardoor nat blijft kan dit zorgen voor wortelrot. Daarnaast is het belangrijk dat de plek beschut is, zodat de planten beschermd zijn tegen wind en late nachtvorst.
De grond bepaalt het succes van je moestuin. Een analyse is daarom heel belangrijk. Bepaal allereerst of je zand-, leem-, of kleigrond hebt. Meet daarna de pH-waarde en de voedingsstoffen die de bodem bevat, bijvoorbeeld met een testkit of professioneel door een bedrijf. Aan de uitslag kun je zien hoe je de bodem kunt verbeteren. Daarnaast kun je bepaalde groenten, fruit en kruiden kiezen die juist in die grond goed groeien.
Vervolgens maak je de grond klaar door het onkruid te verwijderen. Doe je dit met wortel en al dan heb je minder kans dat het weer terugkomt. Verbeter de grond door groenbemesters te zaaien of te mulchen met een laag compost, houtsnippers, grasmaaisel of bladeren.
De volgende stap is het maken van een tekening zodat je overzicht krijgt. Je kunt dan bepalen waar je gewassen komen, wat je nodig hebt en welke aanpassingen je moet maken. Meet eerst je tuin op en teken dit op schaal na. Geef dan aan waar de zon opkomt en waar deze ondergaat en waar schaduw valt door bijvoorbeeld een boom of heg. Zo weet je waar je planten kunt poten die veel zon nodig hebben, of die juist wat meer in de schaduw mogen staan. Teken ook de paden in je moestuin, zodat je weet of je bij elk plekje kunt komen om het onkruid te verwijden, water kunt geven en kunt oogsten.
Kies de juiste gewassen voor de moestuin door dit aan te passen op je voorkeur. Plant daarom groenten en fruit die je graag eet, en waar je graag mee kookt of bakt. Houdt bij het kiezen van de gewassen ook rekening met de hoogte. Plaats hoge gewassen zoals stokbonen achter lage gewassen zoals sla in de richting van de zon, zodat beide gewassen voldoende zon krijgen. Zorg er daarnaast voor dat je de gewassen roteert, zodat de bodem vruchtbaar blijft en je ziekten voorkomt. Als je net begint met een moestuin is het slim om een teeltkalender te gebruiken, zodat je weet wanneer je wat kunt zaaien en oogsten. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld de Makkelijke Moestuin app. Deze laat dagelijks weten wanneer je wat kunt zaaien en oogsten en hoe je de gewassen moet onderhouden.
Voorbeelden van gewassen die goed groeien in Nederland zijn vroege groenten als spinazie, sla en aardappelen. In de zomer groeien tomaten, komkommers, courgettes en bonen goed. In de herfst kun je aan de slag met andijvie, boerenkool en prei. Kruiden als peterselie, basilicum en munt groeien ook goed in Nederland.
‘Je eigen boontjes doppen’
Moestuinkalender
Een moestuinkalender verteld je wat je op dit moment kunt zaaien. In februari kun je bijvoorbeeld beginnen met voorzaaien. Dat betekent dat je in huis kleine bakjes vult met grond en zaden, zoals sla en aardappels. Na enige tijd poot je deze buiten in je moestuin, zodat je in het voorjaar en de zomer kunt genieten van je zelfverbouwde eten.
Begin je net met een moestuin? Dan geldt het advies om eenvoudig te beginnen, met een aantal makkelijke groenten, zoals sla, aardbei, aardappels en boontjes. Vervolgens breid je je collectie steeds meer uit, tot jij over een aantal jaar professioneel moestuinierder en homesteader bent!
Moestuinieren
Nadat de plannen gemaakt zijn begint het echte werk: zaaien en planten! Gebruik een zaaikalender zodat je weet wanneer je welke gewassen kunt zaaien of planten. Let ook op hoe je deze zaait: sommige gewassen zoals radijsjes en wortels kun je direct in de volle grond zaaien. Planten als tomaten en paprika zaai je binnen voor, en als het niet meer vriest plant je deze buiten uit. Let bij het zaaien op de diepte, wat vaak op de verpakking staat aangegeven, zoals 0,5 tot 1 cm bij wortels. Planten plant je zo diep zodat de bovenkant van de wortelkluit gelijk is met de grond. Let daarnaast op de afstand tussen de zaden en planten en de uiteindelijke grootte, zodat alle gewassen de ruimte hebben om te groeien.
Het succes van de moestuin hangt grotendeels af van de vruchtbaarheid van de bodem. Om deze zo goed mogelijk te houden is het belangrijk dat je de bodem voedt. Als je dit volgens de permacultuur doet dan levert dit je een zelfvoorzienende en duurzame tuin op. De grond wordt dan bemest met natuurlijke materialen, zoals compost, groenbemesters en mulch. Gewassen wissel je regelmatig af zodat ziekten geen kans krijgen. Water geven stel je zo lang mogelijk uit door een mulchlaag die water vasthoudt, verhoogde bedden en een regenton om water op te vangen en bij te geven wanneer dit echt nodig is.
Onkruid bestrijden
Onkruid bestrijd je op een natuurlijke manier door te mulchen, de bedden te verhogen en planten als goudsbloem, knoflook en kamille te laten groeien in je moestuin. Spit de grond niet, want dan verstoor je het bodemleven. Leg bij het aanleggen van een nieuw bed karton op de bodem. Groeit er wel onkruid, trek dit er dan met wortel en al uit, zodat het niet weer kan uitlopen. Onkruid zoals paardenbloemen en brandnetels kun je ook als mulch gebruiken.
Om de moestuin tegen ziekten en plagen te beschermen kun je verschillende dingen doen. Een gezonde bodem, het afwisselen van de gewassen en sterke planten helpen daarnaast ook tegen ziekten en plagen. Daarnaast is het belangrijk om verschillende groenten, fruit, kruiden en bloemen bij elkaar te planten. Zorg er ook voor dat je tuin nuttige dieren aantrekt, die je tuin beschermen tegen schadelijke insecten. Een pad bijvoorbeeld eet graag slakken en houdt van een vochtige en goed beschutte plek. Ook eenden houden van een lekkere slakkenmaaltijd.
Permacultuur toepassen
Door een aantal eenvoudige principes toe te passen maak je een moestuin die in harmonie is met de natuur. Dat doe je door verschillende groenten, fruit, kruiden en bloemen, bij elkaar te zetten zodat deze elkaar versterken. Denk daarbij aan ui naast wortels, knoflook naast aardbei maar ook goudsbloemen, afrikaantjes en de Oost-Indische kers. Deze bloemen versterken de bodem en trekken nuttige insecten aan. Kruiden zijn ook nuttig in de moestuin, zo groeien tomaten beter door er basilicum naast te planten.
Daarnaast is het belangrijk om de gewassen elk jaar op een andere plek in de moestuin te verbouwen. Zo voorkom je ziekten, plagen en een uitgeputte bodem. Door hoge planten achter lage planten te plaatsen voorkom je concurrentie tussen de planten en onkruid. Kies waar kan voor meerjarige planten die van nature in Nederland groeien. Die zijn beter bestand tegen plagen en ziekten, hebben minder verzorging nodig en kunnen jarenlang goede oogsten geven.
Zaden sparen
Creëer een zelfvoorzienende moestuin door zaden uit je oogst te sparen voor het volgende moestuinjaar. Deze zaden zijn dan ook beter geschikt voor het klimaat en de bodem van deze moestuin.
Er zijn planten die zichzelf uitzaaien, zoals sla, radijs en verschillende kruiden. De zaden van eenjarige groenten als tomaten en bonen kun je eenvoudig sparen. Kies dan de gezondste planten uit, laat deze rijpen en oogst deze voordat ze opgegeten worden door vogels of andere dieren. Laat de zaden drogen en bewaar deze dan in een weckpot in de kelder.
Meerjarige planten zoals prei en ui kun je vermeerderen. Dat geldt ook voor bloemen zoals zonnebloemen en goudsbloemen.
Moestuinbakken en no-dig
Om een productieve en onderhoudsarme moestuin te creëeren kun je een aantal dingen doen. Allereerst krijg je, door niet te spitten, een goede bodem. Hierbij is het dan wel belangrijk dat je de grond mulcht. Dit doe je door een laag compost, houtsnippers, bladeren en/of grasmaaisel op de moestuin aan te brengen.
Moestuinbakken, verhoogde bedden, zorgen ervoor dat het water beter weg kan lopen en dat je eerder kunt zaaien en planten. Zorg daarnaast voor afwisseling in de gewassen, zet verschillende groenten, fruit, kruiden en bloemen naast elkaar en wissel regelmatig van plek om ziekten te voorkomen. Maak zelf een composthoop om
Composthoop maken
Composteren is een belangrijk onderdeel bij het verbeteren van de bodem en het geven van voedingstoffen aan de planten. Je maakt eenvoudig zelf een composthoop door afval te scheiden in bruin en groen materiaal. Deze breng je in lagen op een hoop bij elkaar. Na een aantal maanden, als de hoop kruimelig en donkerbruin is, is de compost klaar voor de moestuin.
